Het is nu begin september en de poolberen zijn in grote getale rondom het eiland aanwezig. De grootste concentratie bevindt zich op de gravel bank vlak voor het eiland. De vaststelling tot bedreigde diersoort lijkt hier niet op zijn plaats. Wij hebben nog nooit zoveel beren zo dicht bij elkaar gezien. Op sommige plekken van de gravelbank zie je wel 8 beren tegelijk. Moeders met cubs, mannetjes en juveniles dwars door elkaar heen. Ogenschijnlijk gaat het er vreedzaam aan toe. Gevechten zien wij niet; alleen af en toe een grote mond open doen naar elkaar schijnt voldoende te zijn om de juiste hiërarchie te kunnen handhaven.
Allen hebben het
grote poolijsveld verlaten en de oversteek gemaakt naar het kleine Barter Island, dat vlak voor het vasteland van Alaska ligt.

Deze poolberen zijn van het vaste poolijs naar dit nietige eiland getrokken, omdat het ritme van de seizoenen hen heeft ingefluisterd dat het walvis jagen gaat beginnen. In Kaktovik , het dorp op Barter Island, mogen de Inupiats onder het verdrag van de International Convention for the Regulation of Whaling (ICRW) een “Aboriginal subsistence whaling” uitvoeren met een maximum van drie walvissen.

De geschoten walvissen zijn voor de Inupiats van levensbelang. De eskimo’s die langs de randen van het poolijs wonen hebben allen een subsistance whaling quotum verkregen, dat zij jaarlijks mogen aanspreken.

Voor een groot deel van hun voedselvoorziening gedurende de lange winterperiode zal dit vlees de voornaamste voedselbron zijn. Een ander deel van de walvissen wordt gebruikt voor het vervaardigen van gebruiksvoorwerpen.

De bones en de blubber (vet), dat niet voor de Eskimo’s bruikbaar is, wordt op een bone pile gestort. En die bone pile is nu de grote trekpleister voor zowel meeuwen als ijsberen.

Het poolijs is in enkele decennia tijdens de zomer periode verder noordwaards teruggesmolten. Tot medio juli ligt bij Kaktovik nog het laatste poolijs, om vervolgens door het zeewater te worden verzwolgen. In de jaren ’90 tot ongeveer 45 mijl uit de kust. Nu tot soms wel 200 mijl uit de kust. Vanaf half oktober komt het poolijs langzaam weer terug.

Sinds het ijs verder uit de kust ligt, wordt het voor de ijsberen moeilijker om seals (zeehonden) te vangen. Die zomerperiode is er één van honger lijden op het vaste poolijs of op zoek gaan naar voedsel in de kuststreken. Walvisrestanten zijn dan een welkome aanvulling tijdens of na die magere zomermaanden. De poolberen nemen dan ook (steeds massaler) een verstandig besluit.

Ze gaan te water en zwemmen naar de kust. Zij kunnen als het moet grote afstanden onafgebroken zwemmen. Die 200 mijl is ook voor hen een grote inspanning, die ze met de inzet van al hun energie kunnen overbruggen. Maar ze hebben honger en zijn verzwakt, door het gebrek aan voedsel. Dan wordt die overtocht behoorlijk zwaar.

Eenmaal bij Kaktovik kan het feest beginnen en halen ze de voedsel achterstand snel in. Zeker nu na de vangst van de 3^e walvis, laat hun feestmaal een vredig tafereel zien..

Soms is het even bekvechten. Dan meten zij wellicht wie de grootste bek heeft en ja de winnaar “don’t take it all” maar mag wel eerst!

Elke beer lijkt met een (inwendig) lunchpakket naar de gravel bar (grindbank in de zee) te gaan, waar zij zullen wachten om voor het volgende avondmaal bij de bone pile terug te keren. Voor hun vertrek kunnen zij het niet laten om even met de poten de krachten van het skelet plateau uit te proberen.

Het lijkt wel of zij even een onderonsje willen hebben.

In deze ruwe natuur is de “struggle for life” elke dag aanwezig. Zowel mens als dier maken daar onderdeel vanuit en hebben in deze wereld hun eigen plek. Hoewel die wereld hier op de foto’s misschien idyllisch lijkt is het in werkelijkheid een harde strijd, die door een ieder heldhaftig gedragen moet worden.

Zie deze moeder beer met haar jong. Twee dagen geleden had zij nog twee cubs. Één jong is verdwenen, vertelt Bruce, onze gids van vandaag. Vermoedelijk gedood door een uitgehongerde mannetjes beer, die net de tocht naar het eiland had volbracht. Die heeft het eerste de beste feestmaal, in dit geval het jong, dat hij op de gravel bar tegen kwam, gegrepen, gedood en opgegeten.

De moeder en het overgebleven jong zijn onder onze ogen aan een niet aflatend genegenheidsproces begonnen. Hun diepe aanhankelijkheid straalt over de mistige vlakte, hun warmte ontdooit de kille omgeving en hun intens beleven vervult ons met een ongrijpbare genegenheid voor deze in pijn gehulde moeder en kind relatie. In hun handelen spreekt hun hart.

Niet toegerust met het verstand van de mens, maar wel vergelijkbaar met het beleven van onze gevoelens, voelt moeder beer hier, vanuit haar eigen intense ervaren, of zo je wilt: dieren instinct, de leegte. Samen met haar jong geeft zij dat gemis door middel van intens contact een plek. Voor zo ’n relatie heb je geen menselijk brein nodig. Het zit gewoon in het bewustzijn van moeder en kind.

Wij raken ontroerd door het geduld, de tederheid, het bezielende contact. Ondanks de mist, de vochtigheid en de vrieskou worden wij van binnen steeds warmer en slaan dit tafereel voor altijd in ons hart op.

 

Het raakt ons! Wij worden hier stil van en blijven maar kijken!

Ja, de poolbeer is een roofdier, maar wel één met een bijzonder hart.

Groeten Rika en Harry Houthuijsen